Öncelikle irlanda Mutfağının Türk Mutfağı kadar çeşitli ve zengin olmadığını üzülerek söylemek istiyorum. Türkiye gibi yemek cenneti bir ülkeden buraya geldikten sonra burada hayal kırıklığına uğrayabilirsiniz.
Son yıllarda gelişen modern İrlanda mutfağı ise; geleneksel Kelt mutfağının Fransız mutfağıyla etkileşime girmesiyle ortaya çıkmıştır. İrlanda mutfağında yemekler; yetiştirilen sebze ve meyvelerle aynı zamanda deniz ürünleriyle zengileştirilerek pişirilmektedir.
Az da olsa İrlanda'nın kendine özgü bir mutfağı var ve mutfağın en vazgeçilmezlerinin başında Patates geliyor. Patates demişken İrlandalıların 16. yüzyıl'ın ortalarında yaşadığı patates kıtlığına değinmeden geçemeyeceğim. Bu kıtlık öylesine bir kıtlık ki bir milyon İrlandalı vatandaşın hastalanarak ölmesiyle sonuçlanmış ve tarihlerinde yaşadıkları en büyük dram olarak nitelendirilmiş. Bu ölümlerin sonucunda nufüs neredeyse %20-25 oranında azalmıştır.
İrlandalılar kıtlık ve ekonomik zorluklar nedeniyle tarihleri boyunca ingilizcenin konuşulduğu kıta aşırı ülkere göç etmişlerdir. ABD, Kanada, Yeni Zelanda, Güney Afrika, Avustralya başta olmak üzere günümüzde dünya üzerinde 80 milyon İrlanda kanı taşıyan irlanda vatandaşı bulunmaktadır.
Bu konuyu ilerleyen aylarda ayrıntılı olarak ele alacağım şimdi tekrar İrlanda mutfağına dönelim.
İrlandalıların en meşhur yemeklerinin başında Shepherd's Pie veya Cottage Pie (Çoban'ın yemeği) gelir.
Bende bu yemeği ilk defa İrlanda'da yıllardır yaşayan bir Türk arkadaşım sayesinde denedim ve beğendim. Yapımı oldukça basit olan bu yemek İrlandalıların olmazsa olmazı patetes, kıyma veya tercihen kuşbaşı et ve çeşitli sebzelerden meydana gelmektedir. Sonuç olarak damak tadımıza en yakın olan İrlanda yemeği diyebilirim.
İrlandalıların Irish Breakfast adı verdikleri kahvaltıları vardır. İrlanda'nın hemen hemen bütün otellerinde bu kahvaltı çeşidini görmeniz mümkündür. İrlandalıların Irish soda bread (sodalı ekmek) adını verdiği bu ekmeğin kokusuda bir o kadar güzeldir. Sodalı ekmeği oluşturan başlıca malzemeler ise; soda, un, karbonat, yoğurt, yağ, süt, kuru üzüm ve cevizdir.
Irish Christmas Pudding (Yılbaşı puding'i) Puding deyince aklınıza bizde ki gibi yoğun kıvamlı, binbir çeşitli, güzel kokulu, marketten rahatlıkla alınabilecek kolay bir tatlı olarak gelmesin. Bu tatlının standart bir tarifi yoktur. İrlandalı her ailenin kendine özgü bir yılbaşı pudingi tarifi vardır lakin çokca kuru meyve ve alkol olmazsa olmazıdır. Ve genellikle yılbaşından birkaç ay önce yapılır yılbaşı zamanında ısıtılarak servis edilir ve ilginçtirki bu tatlı yıllarca saklanabilir. Üzerinden ne kadar zaman geçerse o kadar lezzetli olduğunu söyler İrlandalılar.
Ana yemekten sonra krema ve çeşitli soslarla sıcak olarak servis edilir.
Ayrıca yılbaşına doğru her markette Irish Christmas Pudding'e rastlayabilirsiniz.
Irish Stew yani bizim bildiğimiz meşhur Güveç yemeğinin irlanda versiyonu. Irish Stew'in 200 yıllık bir mazisi vardır. İrlandalılar bu yemeğ'e tarihi miras olarak bakarlar. İlk olarak İrlanda'nın kırsal kesimlerinde ortaya çıkmış ve zamanla tüm İrlanda'ya yayılmıştır. İrlanda'da herhangi bir restorant'a gittiğinizde hemen hemen tüm menülerde bu yemeği görmeniz mümkündür.
Calcannon püre haline getirilen patateslerin lahana, kabak, taze soğan, sarımsak, krema, soğan ve biberin pişirilmesiyle oluşan bu yemek genellikle lahana mevsimi olan sonbahar ve kış aylarında tüketilmektedir. Hatta İrlandalılar bu yemek için birde şarkı yazmışlardır.
"Did you ever eat Colcannon, made from lovely pickled cream?
With the greens and scallions mingled like a picture in a dream.
Did you ever make a hole on top to hold the melting flake of the creamy, flavoured butter that your mother used to make?"
Irish Salmon bir ada ülkesi olan İrlanda'yı anlatırken deniz mahsüllerinden bahsetmeden geçemeyeceğiz. Oldukça lezzetli olan Irish Salmon'u İrlanda da gittiğiniz hemen hemen her restorantta rahatlıkla bulabilirsiniz. Ayrıca her yıl 17 Mart'ta kutlanan St.Patrick gününde yapılan bir yemek çeşididir. Bu yüzdendir ki St. Patrick's Day recipe olarak geleneksel yemekler arasında yerini almıştır.
Leek and Potato Soup (patatesli pırasalı çorba) Mazisi 15. yüzyıla kadar dayanan ve genellikle soğuk kış akşamlarının vazgeçilmezi olan bu çorba oldukça lezzetli ve bir o kadar da kolaylıkla yapılabilen İrlandalıların most of thing irish diye tabir ettiği geleneksel bir çorbadır.
2012 yılının Ekim ayında çalıştığım şirketin Miele'de düzenlemiş olduğu 2 günlük Team Building'in Employee Fun Activities kısmında bu hoş bayanla tanışma fırsatım oldu. Aslen Güney Afrikalı olan Rozanne yıllarca İrlanda'da yaşamış ve yemek programı sunuculuğu yapmıştır. Şimdiye kadar farklı ülkelerden tecrübe ettiği yemek tariflerini biraraya getirerek yukarıda gördüğünüz kitabını çıkarmıştır.
Kitabında Güney Afrika, İrlanda, Tayland, Fransız, Iltalyan, Marakeş, Çin, Meksika, Yunan ve son olarak İspanya mutfağının kendine özgü yöresel yemek tariflerine rastlayabilirsiniz.
Bende Rozanne'nin kitabından İrlanda mutfağıyla ile ilgili olan bölümüne yer vermek istedim.